Na Kalinga Seneviratne
SYDNEY (IDN) — Ripoti ya kina zaidi iliyotolewa na Jopo la Serikali juu ya Mabadiliko ya Hali ya hewa (IPCC) imetoa onyo kali kwa nchi zilizo katika eneo la Pasifiki ambapo kuongezeka kwa viwango vya bahari na kuongezeka kwa joto kunaweza kuangamiza mataifa ya visiwa na kufanya makazi makavu yasikaliwe. Lakini mamlaka mbili kuu katika eneo hilo—Australia na New Zealand—zimeitikia ripoti hiyo kwa balagha badala ya kutekeleza hatua ya haraka kuokoa eneo hilo.
Waziri Mkuu wa Australia Scott Morrison chini ya shinikizo kutoka kwa harakati inayoongezeka ya kimazingira kuchukua hatua kupunguza uzalishaji wa gesi-taka alijibu kwa kusema: “Sitatia saini hundi tupu kwa niaba ya Waaustralia kufikia malengo (kupunguza uzalishaji wa gesi-taka) bila mpango”. Alionesha kuwa jibu la Australia litakuwa na teknolojia mpya kushughulikia shida hiyo. Hoja ambayo waangalizi wengine wanaamini ni mkakati wa kuchelewesha wakati hadi Australia iweze kutimiza mpango wa kuuza teknolojia mpya ya gesi-taka ulimwenguni.
Wakati huo huo, nchini New Zealand, wanasayansi walikosoa hatua ya serikali ya kupunguza uzalishaji wa gesi-taka kama lengo lililowekwa “serikali mbili zilizopita”, ambapo Waziri Mkuu Jacinta Arden alijibu kwa kusema kwamba ukosoaji huo sio wa haki, kwani serikali yake iko katika mchakato wa kujibu matokeo ya ripoti hiyo kwa kupanga “upunguzaji wetu wa uzalishaji na bajeti zetu za kaboni”.
“Haitakuwa haki kuhukumu New Zealand kulingana na malengo ambayo yalikuwa yamewekwa wakati uliopita wakati sasa tunafanya kazi nzito sana kuinua azma yetu na kuondoa upunguzaji wa uzalishaji wetu,” Arden alisema, akisema kwamba New Zealand tayari imeamua kuleta kilimo katika mpango wa biashara ya uzalishaji “ambayo hakuna nchi nyingine imefanya”.
Biashara ya uzalishaji ni njia inayotegemea soko kudhibiti uchafuzi wa mazingira kwa kutoa motisha ya kiuchumi kwa kupunguza uzalishaji wa vichafuzi.
Nick Golledge, profesa wa Glaciology katika Chuo Kikuu cha Victoria cha Wellington, mmoja wa waandishi wanaoongoza wa sura ya ripoti ya IPCC juu ya bahari, akiandika katika ‘The Conversation’ alielezea kwamba iwe hali mbaya zaidi inaendelea au la bado haijulikani, lakini kinachozidi kuwa zaidi ya shaka ni kwamba kiwango cha bahari duniani kitaendelea kuongezeka kwa karne zijazo.
“Ukubwa wa hili unategemea sana kiwango ambacho tunaweza, kwa pamoja, kupunguza uzalishaji wa gesi-taka hivi sasa,” anasisitiza. “Ujumbe wa msingi unabaki vile vile. Kadiri tunasubiri zaidi, ndivyo matokeo yanavyokuwa mabaya zaidi.”
Kwa muda fulani, mataifa ya visiwa vidogo vya Pasifiki ya Kusini, kama vile Tuvalu na Kiribati, yamekuwa na wasiwasi kuhusu taifa lao kuzamishwa na maji ya bahari kabla ya mwisho wa karne, na wamekuwa wakifanya mipango ya kuhamisha watu wao.
Mnamo Oktoba 2017, serikali mpya ya Wafanyikazi iliyoongozwa na Arden ilitangaza kwamba watatoa visa ya majaribio ya kibinadamu kuleta wakimbizi 100 wa kimazingira kutoka nchi za Kisiwa cha Pasifiki kwenda New Zealand kila mwaka. Lakini, New Zealand ilitupilia mbali wazo wakati Wakazi wa Kisiwa cha Pasifiki hawakutaka, na badala yake, walimwuliza Wellington kuanzisha njia za kupunguza uzalishaji na kusaidia hatua za kukabiliana, na kutoa njia za uhamiaji za kisheria na sio hadhi ya wakimbizi.
Katibu Mkuu wa mataifa 18 ya Jukwaa la Visiwa vya Pasifiki Henry Puna anaonya kuwa ulimwengu uko ukingoni mwa janga la hali ya hewa, na dirisha ndogo tu la hatua ya kurudisha michakato ya ulimwengu iliyotabiriwa kusababisha athari mbaya katika Pasifiki na ulimwenguni. Wakazi wa Visiwa vya Pasifiki wameshtushwa na matokeo katika ripoti hiyo inayosema matukio mabaya ya kiwango cha bahari yaliyotokea mara moja katika miaka 100 yanaweza kutokea kila mwaka kabla ya mwisho wa karne hii.
Puna anahisi kuwa serikali, biashara kubwa, na watoaji/wazalishaji wengine wakuu wa ulimwengu wanapaswa kusikiliza sauti za wale ambao tayari wanastahimili shida ya kimazingira inayojitokeza. “Hawawezi tena kuchagua balagha juu ya vitendo. Hakuna visingizio zaidi vya kuwa navyo. Vitendo vyetu leo vitakuwa na athari sasa na kwa siku za usoni kwa sisi wote kubeba,” aliiambia Redio New Zealand (RNZ). “Mambo yanayoathiri mabadiliko ya hali ya hewa yanaweza kubadilishwa ikiwa watu wangechukua hatua sasa.”
Ripoti ya hivi karibuni ya IPCC imezingatia mabadiliko ya kimazingira ambayo yamefanyika ulimwenguni kote katika miaka saba tangu ripoti ya mwisho na kusisitiza hitaji la upunguzaji wa haraka wa uzalishaji wa gesi-taka katika miaka ijayo ili kuepuka majanga mabaya zaidi ya hali ya hewa ambayo yatakuja na zaidi ya nyuzi za joto 1.5 C. Malengo ya kupunguza uzalishaji wa gesi-taka ya Australia ni sawa na upunguzaji wa joto ambao utatoa nyuzi 2-3 za joto, ambayo itasababisha kuibuka kwa majanga ya asili, ripoti ya IPCC inaonya.
Zaidi ya mwaka mmoja tu uliopita, Australia ilikuwa na moto mbaya zaidi wa misitu katika karne moja ambao uligharimu maisha ya watu 34 na kuchoma hekta milioni 18.6, na kugharimu mabilioni ya dola kwa uharibifu wa mali ya shamba na jamii. Mapema mwaka huu, baada ya ushawishi wa pamoja, Australia ilifanikiwa kuzuia mwamba wa Kizuizi Kikubwa ulioorodheshwa kama Urithi wa Dunia ulioonekana kama “uko hatarini” na UNESCO.
Wakati huo huo, kampuni inayomilikiwa na India ya Adani, ambayo inafanya kazi kama Madini ya Bravus na Rasilimali nchini Australia, na imekabiliwa na upinzani mkali wa jamii kote nchini kwa mradi wake wa uchimbaji madini huko Queensland, ilitangaza mnamo Juni kuwa imeanza shughuli za uchimbaji wa makaa ya mawe katika Mgodi wa Carmichael na usafirishaji wa kwanza kwenda India utaanza baadaye mwaka huu. Tayari imepata masoko ya kusafirisha tani milioni 10 za makaa ya mawe kwa mwaka, ambayo wanadai ni makaa ya mawe ya kiwango cha juu ambayo hutoa mchanganyiko wa “nishati safi”. “India inapata nishati wanayohitaji na Australia inapata kazi na faida za kiuchumi katika mchakato huo,” anasema Mkurugenzi Mtendaji wa Bravus David Boshoff kwenye wavuti yake.
Hata kabla ya ripoti ya IPCC kutolewa, msimamo wa serikali ya Morrison umekuwa kwamba haitaweka mzigo wa ziada kwa walipa kodi wa Australia kuokoa ulimwengu, na nchi kama India na China zinahitaji kuchukua jukumu kubwa katika kupunguza uzalishaji wa gesi-taka duniani.
Ufafanuzi uliochapishwa na Sydney Morning Herald kutoka kwa Andrew McConville, mtendaji mkuu wa Chama cha Uzalishaji na Utaftaji wa Petroli cha Australia, alionyesha maoni ya serikali ya Morrison. Alisema kuwa sekta yake inaweza kuwa sehemu ya kutoa kile anachokiita “mchanganyiko wa nishati safi” na huwezi tu kupiga marufuku hidrokaboni na utumaini bora.
“Kwa muda mrefu sana, mazungumzo ya mabadiliko ya hali ya hewa yamekuwa mjadala rahisi wa uovu-mzuri-sana,” anabainisha. “Ama salimisha Hilux yako, simamisha safari za kimataifa, badilisha jinsi unavyofanya kazi, pika na upashe moto nyumba yako—na uweke sekta nzima ya rasilimali chini ya basi—au ushindwe kufanikisha uzalishaji wa kiwango-sifuri.”
McConville anasema kwamba ikiwa sekta itasitisha serikali itapoteza kiasi cha dola bilioni 66 wanazolipa “ambazo zinajenga hospitali, vituo vya polisi, barabara, na shule”, uwekezaji wa dola milioni 450 wanazomwaga katika jamii za vijijini, na kazi 80,000 za moja kwa moja na zisizo za moja kwa moja hutoa.
Akigusia kupanua shughuli zao kufaidika na sekta ya teknolojia ya kupunguza gesi-taka, anasema sekta yao inafanya uwekezaji wa mabilioni katika teknolojia za kupunguza gesi-taka kwa sababu “tunahitaji kufanya zaidi, haswa katika uchumi mkubwa wa uzalishaji wa China na India ikiwa tunataka kutengeneza denti katika kupunguza uzalishaji “.
Profesa Bronwyn Harward wa Chuo Kikuu cha Canterbury aliyekuwa mwanachama wa timu kuu ya uandishi wa ripoti ya IPCC, anasema kuwa nchi zilizoendelea ziko chini ya shinikizo kuchukua hatua sasa, na haitoshi tu kutoa hotuba nzuri kwenye mkutano wa ‘Mkataba wa Paris’ huko Glasgow mnamo Novemba. “Ikiwa ulimwengu wote ulifanya kama sisi (New Zealand) tutakuwa na joto la nyuzi 3 zaidi,” anasema, na kuongeza kuwa kinachohitajika ni hatua za kijamii kama vile kutoa usafiri wa umma bure katika miji na kuanzisha ulipishaji wa msongamano wa trafiki na kuunda ajira mpya zisizo na kaboni.
“Kwa hivyo unganisha fikira pamoja, leta Wizara yetu ya Maendeleo ya Jamii na Wizara yetu ya Mazingira kuanza kufikiria uchumi mpya wa kaboni ya chini unaonekanaje kweli unaowafanyia watu kazi?” Anasema Profesa Harward.
Coral Pasisi, mshauri mwandamizi katika wakala wa sayansi wa eneo, Jumuiya ya Pasifiki, aliiambia RNZ kuwa miaka 10 ijayo ilikuwa muhimu kwa eneo hilo. “Tathmini zote zilizofanywa hadi sasa zinaonyesha kuwa chochote juu ya joto la nyuzi 1.5 kitakuwa mbaya. Na hadi hivi karibuni, hata na ahadi bora zilizotolewa na nchi, ndani ya miaka 10 ijayo tunaweza kuzidi nyuzi 2.5 katika joto, ”alibainisha.
“Tunajua kuwa zaidi ya nyuzi 2 (tutaona) hadi asilimia 99 ya viwango vya vifo vya miamba ya matumbawe vinavyoathiri mazingira yote ya kibiolojia ambayo watu wa Pasifiki hutegemea kwa usalama wao wa chakula.” [IDN-InDepthNews — 12 Agosti 2021]
Picha: Makundi matatu makuu ya visiwa katika Bahari la Pasifiki: Micronesia, Melanesia, na Polynesia. Chanzo: Wikimedia Commons.