Yazar: Fabíola Ortiz
MARRAKECH (IDN) – İklim değişikliği hakkındaki küresel çabalarda açık bir yol belirlemek ve buna kadınları ve kız çocuklarını dahil etmek en son Marrakech’te gerçekleştirilen Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansında temsilciliklerin ve devlet dışı aktörlerin yüzleştiği en büyük zorluklardan bazılarıydı.
Resmi adıyla Tarafların Yirmi İkinci Konferansı (COP22) olarak bilinen konferans Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesinde (UNFCCC) özellikle cinsiyet meselelerinin ele alınmasına yönelik özel bir günde (14 Kasım) gerçekleştirildi.
“Art arda yapılan çalışmalar kadınların iklim değişikliğine karşı en savunmasız kişiler olduğunu göstermektedir ve bu yüzden bu konuda güçlü bir liderliğe ihtiyaç duyulmaktadır,” dedi UNFCCC Yönetici Sekreteri Patricia Espinosa.
Kadın Liderler ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneği (AFLED) Başkanı Mariam Diallo-Dramé, IDN’ye “Kadınların taleplerine öncelik vermemiz ve iklim değişikliğine uygun yanıtlar sunmamız gerekiyor,” diye konuştu. AFLED, Bamako, Mali’de bulunmaktadır ve 15 ile 35 yaş arası kız çocuklarının genç kadınları güçlendirmek maksadıyla çalışmalarını sürdürmektedir.
Diallo-Dramé, iklim değişikliğine adapte olmak içinden çıkılamayacak bir şekilde eğitime erişimle ilgili olduğu için iklim adaptasyonunun kadınları eğitip kız çocuklarını okula göndermeye yönelik bütünsel bir çözümü de düşündürdüğünü açıkladı. “Kızların vatandaşlığını güçlendirmek ve onları karar vermeye dahil etmek için çalışıyoruz, onları Mali’deki siyasi senaryonun bir parçası olmaya teşvik ediyoruz,” dedi.
Sahel bölgesindeki kadınlar ailenin refahından sorumlu olup genellikle emniyetsiz yollarda su ve yiyecek taşımak için uzun mesafelerde yürümek zorunda kalmaktadır diyerek “Sahara bölgesinde kaynaklar yetersiz ve erkekler çoğu zaman çiftlik işlerini kadınlara bırakıyor. Onların kendi geleneksel adaptasyon yöntemleri var ama bu yeterli değil, yardıma ihtiyaçları var” diye ekledi.
Marrakech’te yapılan iklim konuşmalarına cinsiyet meselelerinin de dahil edilmesi gerektiğini savunan Afrikalı ses, Diallo-Dramé bu meselenin müzakerelerde uygun şekilde ele alınmadığından dolayı üzüntüsünü dile getirdi.
“Şu üst düzey toplantılarda, Sahel’de yaşayan Afrikalı kadınlar olarak bizlerin geride durmayacağımıza inanıyorum çünkü biz oradaki masada değiliz. Cinsiyet meselesini kendi ülkelerimizde ele alamıyoruz, hükümetlerimiz anlamıyor, cinsiyet ve insan haklarıyla ilgili tüm mevzuatlar sadece kağıt üzerinde kalıyor ve uygulanmıyor. İklim adaletinden söz ettiğimizde bu durum bizim değil; Batının lehine olacaktır,” dedi.
COP22’de son iki hafta boyunca (7-18 Kasım 2016), ülke temsilcilikleri 2015 yılında Paris’te kabul edilen iklim değişikliğini ele alan yeni küresel sözleşmenin uygulanmasını görüştü. Paris Sözleşmesinde cinsiyet eşitliğine duyarlı bir dil tercih ediliyor ve Tarafların “cinsiyete duyarlı adaptasyon ölçüleri ve kapasite oluşturma faaliyetlerine” yönelik iklim değişikliği önlemi yoluyla insan hakları yükümlülüklerine saygı duyma ve bunları teşvik etme sorumluluğu anlatılıyor.
Marrakech’te, Tarafların, COP20’de 2014 yılında başlatılan iki yıllık bir cinsiyet çalışması programı olan Lima Cinsiyet Çalışması Programını yürütmesi bekleniyordu. Sivil toplum kuruluşları, UNFCCC’de cinsiyet aksiyonuna yönelik açık bir planı ve Lima Çalışma Programı altındaki faaliyetlere yönelik finansal desteği savundu.
Orta Amerika şehrinde yer alan Guatemala Foundation adlı kurumun koordinatörü Maité Rodríguez Blandón, IDM’ye “Kurban olduğumuz noktadan başlıyor ve şimdi güçlenme sürecinde ilerliyoruz,” diye konuştu.
“İklim direnci kadınları kendi topluluklarında güçlendirerek elde edilecek. Kadınlar yerel seviye çok düzenliler ve rollerini biliyorlar. Bizler, algımızı kurban olmaktan anahtar aktör ve değişimin önderi olmak olarak değiştirmeye odaklanıyoruz.” Blandón, Nicaragua, Guatemala, El Salvador, Costa Rica ve Honduras’ta bulunan halk kadın kuruluşlarıyla Orta Amerika’da Kadın ve Barış Ağına liderlik etmektedir. Çalışması, son on yılda toprak hakları, kadın hakları ve kadınlar için daha güvenli şehirlere yönelik mücadele veren halk kadın hareketlerine odaklanmıştır. COP22’de çok fazla diyalog olduğunu ama yeterli eylem olmadığını belirtmiştir.
“Yerel ve kadın gruplarının geçmişte düşünülemez olan şekilde artan bir katılımını gördük. Lima Cinsiyet Çalışması Programı çok kısaydı ve metinde kadının güçlendirilmesinden bahsedildiğini göremezsiniz. Şüphesiz ki evrim geçirdi; daha yüksek seviyelerde bilince ulaştık ama kenarda olmak istemiyoruz. Daha fazla somut eylem görmek istiyoruz”, diye vurguladı.
Yerel kadın seslerini dahil etmek yerel halkın hakları konusundaki BM Özel Raportörünün de konusu olmuştur. IDN’ye yaptığı konuşmasında “Yerel kadınların çok önemli bir rolü var çünkü düşük karbonlu gıda üretiminde gerçekten yer alanlar onlar. Kendi bölgelerinde çevreye önem veren onlar. Onların rolü biyo-çeşitliliğin sürdürülmesini sağlamak,” dedi.
Tauli-Corpuz, COP22’nin güçlü bir cinsiyet odağı olduğuna inanıyor. “ Kadınlar, varılan kararlarda kendi haklarının da ele alınmasını sağlamak amacıyla buradalar. Yerel kadınlar iklim değişikliği çözümlerinde güçlü ittifaklar, tartışmaların merkezinde yer almalılar,” dedi.
Konferansta yer alan Sivil Toplum Ekibi Başkanı ve Fas Ulusal İnsan Hakları Konseyi Başkanı Driss El Yazami, IDN’ye Sivil toplum kuruluşları ve devlet dışı aktörler COP22’de çok önemli bir rol almıştır, dedi.
“Çeşitli ülkelerden kadın grupları Afrika İklim Adaleti Kadın Ağının ilk temellerini atmak amacıyla burada toplandı. Paris Sözleşmesi, sivil toplum kuruluşları da dahil olmak üzere çeşitli aktörlerin önemli katılımına dikkat çekmiştir,” diye ilave etti.
114 ülkeden 780’den fazla yerel ve bölgesel hükümeti temsil eden yaklaşık 1.500 yerel ve bölgesel lider Marrakech’te bir araya gelerek 2017 yılında iklim finansmanını yerelleştirmek ve 2020 yılı itibariyle ‘İklim Finansmanının Yerelleştirilmesine Yönelik Küresel Aksiyon Çerçevesi’ uygulamak üzere küresel bir kampanya başlatmaya yönelik eylemin yol haritasını tanıttı. [IDN-InDepthNews – 18 Kasım 2016]
Fotoğraf: Fabiola Ortiz | IDN-INPS