ชาวนาไทยแสดงให้เห็น ‘เศรษฐกิจพอเพียง’ ได้ผลในทางปฏิบัติ

โดย บรอนเวน อีแวนส์ (Bronwen Evans)*

จันทบุรี ประเทศไทย (IDN) – มีสองเหตุผลทั่วไปเกี่ยวกับสาเหตุที่ชาวนาไทยจึงนิยมใช้เกษตรอินทรีย์ – หนึ่งในนั้นคือสุขภาพและอีกหนึ่งเหตุผลคือเศรษฐกิจ สำหรับ Kumnung Chanthasit วัย 73 ปี นั้นเป็นเหตุผลหลัง เขาทำนาในที่ดินแปลงเดิมในจังหวัดจันทบุรีทางภาคตะวันออกของประเทศไทยตั้งแต่ยังเป็นเด็ก แม้จะเป็นดินภูเขาไฟที่อุดมสมบูรณ์ เขาพบว่าตัวเองเขากลับจมลึกลงไปในหนี้สินมากยิ่งขึ้นเรื่อย ๆ เนื่องจากเขาต้องกระเสือกกระสนในการชำระค่าปุ๋ยและยาฆ่าแมลงที่เขาคิดว่าจำเป็นต้องใช้ี

ท้ายที่สุด 26 ปีที่ผ่านมาเขาก็ได้รับแรงบันดาลใจในการลองเส้นทางที่แตกต่างไป นั่นก็คือ “เศรษฐกิจพอเพียง” ตามคำสอนของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชแห่งประเทศไทยพระองค์ก่อน โดยระบบการนำนาแบบผสมผสานที่สามารถช่วยเหลือครอบครัวได้เพียงสี่เอเคอร์หรือราว ๆ สิบไร่  – และ Kumnung มีแปดเอเคอร์หรือราว ๆ ยี่สิบไร่  

ตามหลักการเหล่านี้ เขาได้สร้างสวนผลไม้ที่หลากหลาย บ่อปลา สมุนไพร และไก่ ในขณะที่เปลี่ยนยาฆ่าแมลงแบบเคมีและปุ๋ยด้วยปุ๋ยหมักและชาเกษตรอินทรีย์ที่ทำจากสมุนไพรของเขาเองและผลไม้เสีย ระบบของเขาประสบความสำเร็จ เขาสามารถจัดการจ่ายหนี้คืนได้ และตอนนี้สร้างรายได้มากเพียงพอที่จะอยู่อย่างสะดวกสบายกับลูก ๆ และหลาน ๆ ของเขา และเป็นครูผู้สอนวิธีการที่ได้รับความเคารพอย่างยิ่ง

สิ่งแรกที่สังเกตได้เมื่อไปเยี่ยมชมฟาร์มของเขาก็คือดินที่เต็มไปด้วยหนอนและปุ๋ยอินทรีย์ และพื้นที่ร้างที่ปกคลุมไปด้วยใบเตยและกระวานมากมาย ซึ่งแบ่งและแพร่พันธุ์ในช่วงหลาย ๆ ปี พืชร่วมที่ปลูกไว้กับต้นผลไม้ของเขาช่วยเพิ่มความหลากหลายทางชีวภาพและกระตุ้นจุลินทรีย์ ในขณะที่มอบผลกำไรตลอดปี น้ำสำหรับสวนมาจากบ่อปลาซึ่งเพิ่มสารอาหารลงในดิน

ในขณะเดียวกันฝูงไก่ป่าราว ๆ 100 ตัว ลูกหลานของไก่ป่าสีแดงของไทยโดยกำเนิด กระทั่งดิน คอยกันศัตรูแมลงไว้ได้ไกล และให้ไข่ เขายังใช้ไข่ในการสร้างตัวกระตุ้นฮอร์โมนแบบทำเองซึ่งส่งเสริมการให้ผลและดอกของต้นไม้ที่มี

ต้นไม้ในสวนผลไม้ดูแข็งแรงและมีสุขภาพดี มีใบไม้เขียวครึ้ม ซึ่งเป็นข้อพิสูจน์ที่ชัดเจนถึงความอุดมสมบูรณ์ของดิน โดยหลัก ๆ แล้วเขาปลูกต้นไม้ท้องถิ่นที่ให้ผลดีในทางตอนตะวันออกเฉียงใต้ของประเทศไทย เช่น ทุเรียน มะม่วง ลองกอง และเงาะ มีมะละกอ กล้วย และมะพร้าว พร้อมกับมะนาวอีกด้วย ต้นไม้ที่สูงที่สุดคือต้นทุเรียน ซึ่งเป็นพืชท้องถิ่นสำหรับเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ที่สามารถเติบโตได้สูงถึง 45 เมตร และมีสาขามากมายที่เต็มไปด้วยผลไม้ขนาดลูกฟุตบอลที่มีปุ่ม

ในประเทศไทย เรียกมันว่าราชาผลไม้และรสหวานเนื้อครีมของมันเป็นที่นิยมในเอเชียเป็นอย่างยิ่งและเรียกราคาสูง หนึ่งในต้นทุเรียนของสวนผลไม้ของ Kumnung มีอายุ 55 ปี ซึ่งเขาบอกว่าให้ผลประมาณ 100 – 150 กิโลกรัมต่อปี โดยสร้างรายได้ต่อปีมากกว่า $3,000 โซนชั้นกลางของป่าเป็นลองกองและมะม่วง จากนั้นก็เป็นต้นมะนาว และที่พื้นจะเป็นสมุนไพรและต้นทุเรียนรุ่นใหม่ที่เพิ่งปลูกเมื่อเร็ว ๆ นี้

ในขณะที่ต้นไม้เติบใหญ่ พวกมันเบียดเสียดด้วยต้นกล้วยที่ชอบแสงแดง ซึ่งเมื่อโค่นลงจึงเป็นการเพิ่มเส้นใย จุลินทรีย์ และโพแทสเซียมให้กับดิน ต้นพริกไทยไต่ลัดเลาะขึ้นไปบนต้นไม้เหล่านั้น

นอกจากแนวคิดทั่วไปเกี่ยวกับระบบเกษตรพลังชีวิตและเกษตรกรรม  เช่น การรบกวนดินที่จำกัด ปกคลุมดินด้วยพืช มีการปลูกพืชที่หลากหลาย และรวบรวมสัตว์ต่าง ๆ เข้าสู่ระบบ Kumnung ทำตามการสอนตามหลักปรัชญาของพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชเกี่ยวกับเศรษฐกิจพอเพียง

การมุ่งเน้นเหล่านี้เกี่ยวกับพฤติกรรมของมนุษย์และการปลูกฝังคุณภาพเช่น ความรู้จักประมาณ การใช้เหตุผล และภูมิคุ้มกันที่เพียงพอต่อกิจกรรมหรือวิกฤติที่ไม่อาจเห็นได้ล่วงหน้า เราควรมีความรู้ที่กว้างขวาง ใคร่ครวญและระมัดระวังและมีจริยธรรมในพฤติกรรม การกระทำด้วยความจริงใจ ความซื่อสัตย์ ความพากเพียร และการควบคุมตนเอง เนื่องจากประเทศไทยเป็นประเทศของชาวพุทธ เศรษฐกิจพอเพียงจึงเป็นการนำแรงบันดาลใจมาจากทางพระพุทธศาสนาและรวมแนวคิดเช่น การเดินตาม “สายกลาง” และหลีกเลี่ยงความสุดโต่ง เช่น การหักห้ามใจตนเองอย่างสุดโต่งหรือการใช้อย่างเกินความพอดี

ส่วนสำคัญของปรัชญาคือการมุ่งไปที่ความมีอิสรภาพในชีวิตประจำวันของเรา ดังนั้นเราไม่ควรเสียเปล่าแต่ควรใช้รายได้ของเราหรือผลิตผลของเราเพื่อดำรงอยู่อย่างพอเพียง – เราควรแบ่งที่เหลือ – มอบให้กับคนอื่น ๆ บ้าง เก็บไว้บ้าง และขายบ้าง

โดยการดำเนินชีวิตตามเส้นทางนี้ เราจะสามารถปรับสภาพได้และสามารถสัมผัสถึงความสมดุลและความกลมกลืนในชีวิตของเราได้

เมื่อไม่นานมานี้ Kumnung แบ่งที่ดินของเขาให้สำหรับลูก ๆ ทั้งสามของเขา น่าเหลือเชื่อมากที่ที่ดินเพียงแปดเอเคอร์หรือราว ๆ ยี่สิบไร่ จะสามารถช่วยเหลือผู้คนได้มากมายเพียงนี้ เป็นข้อพิสูจน์ที่ยอดเยี่ยมที่ทำให้เห็นมูลค่าของการสร้างดิน การวางแผน และการสร้างระบบนิเทศแบบไดนามิก

หมายเหตุ: บรอนเวน อีแวนส์ (Bronwen Evans) คือนักข่าวและผู้ประกาศที่ได้รับรางวัล เขามาจากนิวซีแลนด์ เธออาศัยอยู่ในประเทศไทยเป็นเวลา 20 ปี ที่ที่เธอสร้างรีสอร์ทที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมในจันทบุรีที่ ฟ้าใส รีสอร์ท (Faasai Resort) ทางชายฝั่งตะวันออกเฉียงใต้ และสปาที่มุ่งมั่นในการรับผิดชอบต่อการท่องเที่ยว เช่นเดียวกับเขตรักษาพันธุ์ธรรมชาติและฟาร์มออแกนิกที่ดำเนินตามหลักเกณฑ์เกษตรกรรมถาวร [IDN-InDepthNews – 21 กันยายน 2019]

ภาพตัดปะ: (ซ้ายไปขวา) Kumnung Chantasit สาธิตวิธีการปลูกกระวาน ตัวอย่างการใช้ลำต้นกล้วยและใบกล้วยเพื่อปกป้องต้นอ่อน หนึ่งในไก่ไทยที่ขยันขันแข็ง เครดิต: บรอนเวน อีแวนส์ (Bronwen Evans)